Elektroliza w Hucie Aluminium Konin

Huta aluminium i jej część, wydział elektrolizy, wywarły znaczący wpływ na region koniński i okolice. Warto poznać jego historię.

14 lipca 1966 roku o godzinie 8:00 rano 96 elektrolizerów w hali A zostało po raz pierwszy zasilić energią elektryczną. Rozpoczęło to piętnastodniowy okres spiekania anod, podczas którego nie produkowano jeszcze aluminium. Cała energia elektryczna była zużywana na wytworzenie ciepła potrzebnego do rozpuszczenia bryłek surowej masy anodowej i spiekania jej w lite bloki węglowe, stanowiące dodatnią elektrodę dla każdego elektrolizera. 20 lipca 1966 roku odbyła się oficjalna ceremonia otwarcia huty aluminium, z udziałem premiera rządu Józefa Cyrankiewicza.

28 lipca 1966 roku proces spiekania został uznany za zakończony, a uruchamianie elektrolizerów rozpoczęło się stopniowo, trwając do 31 sierpnia 1966 roku. Pierwszy metal, 42 tony aluminium, został wyprodukowany i przetransportowany do odlewni w sierpniu 1966 roku. Do końca roku wyprodukowano 7117 ton aluminium. Spiekanie elektrolizerów w hali B rozpoczęło się cztery miesiące później, 27 listopada 1966 roku. Pierwszy elektrolizer w tej hali został uruchomiony 10 grudnia 1966 roku, a ostatni – 21 stycznia 1997 roku. W 1967 roku huta wyprodukowała 42 404 tony aluminium. Metal wyprodukowany w 1966 i 1967 roku był odlany w odlewni w „świniaki”, każdy ważący około 16 kg.

W grudniu 1967 roku huta rozpoczęła produkcję „granulek” – małych kilkukilogramowych kulek, stosowanych jako odtleniacze w procesach produkcji stali. W drugiej połowie 1968 roku rozpoczęto planowanie zwiększenia produkcji poprzez modernizację anod. Koncepcja została opracowana w Wydziale Elektrolizy, a pozytywne wyniki eksperymentów doprowadziły do rozpoczęcia modernizacji pod koniec 1969 roku, trwającej do końca 1972 roku.

We wrześniu 1977 roku rozpoczął się niemal czteroletni okres ograniczeń dostaw energii elektrycznej, szczególnie dotkliwy w okresie zimowym, negatywnie wpływający na poziom produkcji i jej jakość.

Elektroliza była miejscem, gdzie panowały szczególnie trudne warunki pracy. 20 lipca

1992 roku Główny Inspektorat Ochrony Pracy (GIOP) poinformował Ministra Transformacji Własnościowej o swoim zamiarze wydania decyzji dotyczącej „… zaniechania produkcji aluminium w obecnej metodzie elektrolizy w Hucie Aluminium 'Konin’ – z terminem realizacji do końca 1993 roku…”. Było to spowodowane przekroczeniem najwyższych dopuszczalnych stężeń substancji smołowych i benzo(a)pirenu w halach elektrolizy.

Ogłoszenie zamknięcia wydziału elektrolizy było silnym bodźcem do podjęcia decyzji o jego modernizacji. Program poprawy elektrolizy Söderberg został przyjęty poprzez wdrożenie technologii anod suchej masy, zmiany w metodach i urządzeniach do przetwarzania i dostarczania tlenku glinu do elektrolizerów, wymiany sprzętu komputerowego i systemów automatyki, a także poprawy algorytmów kontroli i budowy stacji oczyszczania suchego gazu anodowego. Działania te doprowadziły do wycofania się GIOP z ogłoszenia decyzji.

4 listopada 2008 roku, po wielu analizach i rozważając różne scenariusze, zarząd Impexmetal SA podjął decyzję o zamknięciu Wydziału Elektrolizy Huty Aluminium „Konin”. Decyzja była podyktowana prognozowanym wzrostem o ponad 50% ceny oferowanej energii elektrycznej na rok 2009 (która stanowiła około 40% kosztów produkcji elektrolizy), a także spadkiem cen aluminium na LME (London Metal Exchange).

4 lutego 2009 roku, po wyłączeniu ostatnich zespołów elektrolizy, Huta Aluminium „Konin” zakończyła po 43 latach produkcję aluminium i przestała być hutą w ścisłym tego słowa znaczeniu.

Data	Wydarzenie
14 lipca 1966	Zasilono po raz pierwszy 96 elektrolizerów hali A energią elektryczną. Rozpoczęto piętnastodniowy okres spiekania anod.
20 lipca 1966	Oficjalna uroczystość przekazania huty do eksploatacji z udziałem premiera rządu Józefa Cyrankiewicza.
28 lipca 1966	Zakończenie procesu spiekania anod.
31 sierpnia 1966	Stopniowe uruchamianie elektrolizerów.
Sierpień 1966	Wyprodukowanie pierwszych 42 ton aluminium i przewiezienie ich do odlewni.
Koniec roku 1966	Produkcja 7117 ton aluminium.
Listopad 1966	Rozpoczęcie spiekania elektrolizerów w hali B.
Grudzień 1967	Rozpoczęcie produkcji tzw. „granulek”.
Druga połowa 1968	Planowane zwiększenie produkcji w drodze modernizacji anod.
Koniec 1969 – koniec 1972	Trwająca modernizacja anod.
Listopad 1977	Rozpoczęcie okresu ograniczeń dostaw energii elektrycznej, trwającego niemal 4 lata.
20 lipca 1992	Planowane zamknięcie elektrolizy ze względu na przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń substancji smolistych i benzo(a)pirenu w halach elektrolizy.
4 listopada 2008	Uchwała zarządu Impexmetal SA w sprawie zamknięcia Wydziału Elektrolizy w Hucie Aluminium „Konin”.
4 lutego 2009	Zakończenie produkcji aluminium po wyłączeniu ostatnich zespołów elektrolizy.

Warto podkreślić, że elektroliza w Koninie była miejscem, w którym panowały szczególnie trudne warunki pracy. W 1992 roku planowano zamknięcie elektrolizy ze względu na przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń substancji smolistych i benzo(a)pirenu w halach elektrolizy. Jednak dzięki programowi modernizacji urządzeń udało się poprawić sytuację i elektroliza działała aż do 4 lutego 2009. W listopadzie 2008 roku, uchwałą zarządu Impexmetal SA podjęto decyzję o zamknięciu Wydziału Elektrolizy w Hucie Aluminium „Konin” z powodu prognozowanego wzrostu o ponad 50% ceny oferowanej na 2009 rok energii elektrycznej oraz spadku notowań aluminium na Londyńskiej Giełdzie Metali.

Elektroliza w Koninie pozostawiła jednak po sobie ważny ślad w historii przemysłu i rozwoju gospodarczego regionu.

Na podstawie – 5_huta_album_50_lat.pdf (impexmetal.com.pl)